Gëzimi vjen më i plotë si poet, me një frymëmarrje më
të gjërë poetike, me një varg më elegant, më filozofik në
vështrimin e jetës me ngjyrat e saj, me një gjoks më të
sigurtë poetik, shenja këto të një pjekurie poetike, që i
bëjnë nder atij dhe poezisë së tij.
Titulli: MALLI I BRIGJEVE
Autor: Gëzim Buna
Redaktor: Basir Bushkashi
Arti grafik: Artan Kurti
© Të gjitha të drejtat janë të autorit
ISBN: 978-9928-326-71-3
Tirazhi: 150 kopje
Shtëpia botuese “ADA”
Adresa: Rr. Mihal Grameno Pall.32 Ap. 7
www. botimetada.com
Cel: 068 22 190 16
Tiranë, prill 2021
Shtypur në shtypshkronjën e shtëpisë botuese ADA
CIP Katalogimi në botim BK Tiranë
Buna, Gëzim
Malli i brigjeve : poezi / Gëzim Buna ;
red.
Basir Bushkashi. – Tiranë : Ada, 2021
124 f. : me foto ; 20 cm.
ISBN 978-9928-326-71-3
1.Letërsia shqipe 2.Poezia
821.18 -1
PARATHËNIE
ME RRËNJËT E SHPIRTIT NË ATDHE
Nga Basir BUSHKASHIJ
“Gaz e hare, ti, Prrenjas, na dhe.
Aty lindën ëndrra të bukura,
Zogjtë këndonin bashkë me ne,
Për dashurinë e çastet e lumtura.
Beteja të reja na presin, shokë,
Udhë e vështirë e jetës troket,
Na presin malet me minerale,
Atdheu atje, na thërret…
Prrenjas, 1983”
Jo më kot e nisa këtë parathënie me një poezi të
shkruar në moshën e bukur rinore, plot ëndrra e dritë,
për jetën, për Atdheun. E të mendosh pastaj shembjen e
diktaturës, ardhjen e shumëpritur të demokracisë dhe
plot zhgënjime prej saj, gjer te braktisja e Atdheut për një
jetë më të lumtur, diku nëpër botë. Në këtë këndvështrim,
Gëzimi-njeri dhe Gëzimi-poet, plotësojnë njëri-tjetrin në
gëzimet dhe zhgënjimet e jetës njerëzore.
Vëllimi poetik “Malli i brigjeve” është libri i tretë i tij,
pas vëllimit poetik “Krahë dashurie” (1998) dhe vëllimit
me tregime “Amaneti i emrit”(2016), i mirëpritur nga
lexuesit, me ngjarje që lidhen sa me Shqipërinë, aq me
Amerikën.
Në lidhje me vëllimin e parë poetik “Krahë dashurie”
po sjell disa mbresa, nga një vizitë, në janar 2001, që
bëmë me kompozitorin e përmendur, Naim Gjoshi dhe
Gëzimin te personaliteti i ndritur i kulturës e i letrave
shqipe dhe njeriu aq shpirtmadh, Dritëro Agolli, i cili, në
atë kohë, kishte kaluar një sëmundje të rëndë. Dritëroi
na priti me aq ngrohtësi, bashkë me bashkëshorten e
tij të rrallë, Sadijen. Bëmë disa fotografi me ‘të, që sot
marrin ngjyra përmalluese. Dritëroi na dhuroi vëllimin
e tij poetik “Gdhihet e ngryset”, një nga vëllimet më të
bukura të tij. Gëzimi i dhuroi librin e tij të parë. Kur pas
disa muajsh shkova te Dritëroi, ai më foli për Gëzimin:
“E lexova librin e tij. Më pëlqeu se shkruante ngrohtë. Në
Prrenjas, kishte mbaruar? Më erdhi mirë se kishte biografi
poetike”. Diku, më vonë, lexova një thënie të poetit të
madh rus, Jevgenì Jevtushenko, që thoshte: “Biografia
e një poeti është poezia e tij. Të gjitha të tjerat janë
poshtëshënime.”. M’u kujtua Agolli dhe qesha…
Nga vëllimi i parë poetik, deri tek vëllimi më i ri, me
një titull domethënës, janë në mes dy dekada e ca jetë:
Punë e përpjekje, gëzime e zhgënjime, por ajo që dua
të theksoj, që në fillim, është se në këtë vëllim poetik
Gëzimi vjen më i plotë si poet, me një frymëmarrje më
të gjërë poetike, me një varg më elegant, më filozofik në
vështrimin e jetës me ngjyrat e saj, me një gjoks më të
sigurtë poetik, shenja këto të një pjekurie poetike, që i
bëjnë nder atij dhe poezisë së tij. Dëshira njerëzore për
një jetë më të bukur e hodhi në Floridën e dielltë, atje
në Amerikën e largët, ku ai jeton e punon e ku shkolloi
fëmijët e tij të dashur, pra e preku “ëndrrën amerikane”.
Po nuk ndjehet aq i plotë në jetën e tij shpirtërore, sepse
mbeti “bir i botës”, siç thotë diku në një poezi, sepse
e bren meraku se nuk i shërben vendit të tij, ndaj dhe i
kërkon falje aq çiltërsisht Atdheut për këtë, sepse rrënjët
e shpirtit i ka në vendlindjen e tij të dashur, në Mat dhe në
Atdheun e shtrenjtë e të pazëvendsueshëm.
Vëllimi poetik “Malli i brigjeve” ka larmi tematike,
ku mbizotëron malli i zjarrtë e dhimbja për të afërmit e
shpirtit, nderimi për figura të ndritura të vendit të tij, që
nga Pjetër Budi e Nënë Tereza, dhembja për shokun e tij,
Tahir Sinani, që ra për lirinë e trojeve shqiptare, motivi
i dashurisë, ku ndjehet më i sigurtë e i suksesshëm
poetikisht e ku ka edhe ndonjë poezi antologjike, që
do ta kishte lakmi çdo poet. Por jashtë vëmendjes së tij
nuk është natyra me ngjyrat e saj dhe poezia me temë
sociale, ku ai thotë fjalën e tij, që të vë në mendime për
jetën, realitetin, njeriun. E sërish më erdhi në mendje
Jevtushenko që thotë: “Vetëm atje, ku ndjesia e dhimbjes
për të tjerët fillon, atje fillon poeti”. Dihet që arti mbi të
gjitha është dhimbje…
Gëzimin e njoh që në moshën e tij djaloshare, si një
djalosh të edukuar, të çiltër e human, që ishte poetik dhe
pa shkruar poezi… I tillë ka mbetur edhe sot. Dallgët e
egra të jetës nuk e kanë tjetërsuar, ka mbetur vetvetja.
Poezia e tij, veç të tjerash, ka dhe një frymë edukimi,
meritë jo e vogël kjo. Pa dashur ta teproj me citate, nuk
mund të lë pa përmendur dhe afrikanin e famshëm,
kalorësin e lirisë, Nelson Mandela, i cili ka thënë dikur:
“Edukimi është arma më e fuqishme që mund të përdoret
për të ndryshuar botën.”
Kur më erdhën poezitë e tij nga Florida dhe nisa t’i lexoj,
me një frymë, u emocionova, vërtet, dhe, për një çast, gati
harrova që jeton atje larg. Më ndodhi kështu, sepse m’u
duk sikur ai jeton këtu, mes nesh, mes gëzimeve e halleve
të përditshme. Kjo ndjeshmëri njerëzore reflektohet
e shpërfaqet në shumicën e krijimeve të tij poetike, me
një ligjërim poetik të këndshëm, që të bën për vete me
sinqeritetin e vargut, me butësinë e ndjenjës, por herëherë
dhe me përshkrimin e ndjenjës së dhimbjes apo të
revoltës, çka shpreh shpirtin e tij të trazuar prej poeti.
Poezia e tij është e çiltër, e kuptueshme dhe me mesazhe
domethënëse. Edhe kur ndonjë poezi nuk është aq e arrirë
artistikisht, siç ndodh me çdo poet, mesazhi që përcjell të
mbetet në mendje dhe shpirt. Figuracioni poetik, që i jep
hir poezisë, përdoret me masë, ku spikasin epitetet dhe
krahasimet, por dhe “mbretëresha” metaforë, që i jep më
dinjitet vargut, poezisë.
Tjetër tipar pozitiv i këtij vëllimi poetik është se ai
përdor forma të ndryshme vjershërimi, e kam fjalën për
strukturën, duke shmangur kështu monotoninë poetike.
Ndjehem i nderuar që ai më besoi mua redaktimin e
këtij libri. Për mua, ky vëllim poetik, është një ngjitje e
suksseshme në rrugën e tij krijuese, është një përmbledhje
e këndshme, që lexuesi i dashuruar pas poezisë, do ta çmojë
e herë pas here do t’u kthehet t’i rilexojë disa nga poezitë
më të bukura të këtij vëllimi, që nuk janë të pakta. Kjo
përbën një sukses për autorin, që meriton të përshëndetet
sinqerisht. Personalisht ndjehem tepër i gëzuar, që poezia
në shpirtin e tij ka marrë flatra të reja, çka premton edhe
për krijime të tjera dinjitoze në vazhdimësi të jetës, në
vazhdimësi të poezisë. Me që e nisëm këtë parathënie me
një poezi, po e mbyllim po me ca vargje të një poezie, për
ta kuptuar edhe më mirë Gëzimin si njeri e si poet, atje
larg në Florida, ku i urojmë mirësi e poezi.
“Nënave u mungon,
Një puthje fëmije.
Baballarët kanë mall
Për bijtë.
Fëmijëve u mungon
Përqafimi i prindërve.
Emigrimi-plagë për të gjithë…”
Burrel, mars 2021