FLAKËRIMA SHPIRTI

Autor–Hamdi Skeja
Titulli–FLAKËRIMA SHPIRTI
Redaktore&Korrektore –Vjollca Shurdha
N.B./Redaktimi e korrektimi i poezive të librit, si dhe përpunimi i tyre; është bërë në bazë të liçencës poetike.
Kopertina: Mariza Gjici, Dritan Thomaraj

Përgatiti për botim : Roland Lushi

Formati: 14 X 21
Copyright: Autori

Botimet ADA
Shtëpia botuese “ADA”
Adresa: Rr. Nasi Pavllo Nr.20
Cel: 068 22 190 16
Tiranë, tetor 2016

CIP Katalogimi në botim BK Tiranë
Skeja, Hamdi
Flakërima shpirti : poezi / Hamdi Skeja ;
red. Vjollca Shurdha. – Tiranë : Ada, 2016.
136 f. ; 20 cm.
ISBN 978-9928-223-23-4
1.Letërsia shqipe 2.Poezia
821.18 -1

Parathënie

Duke ndjekur një linjë filozofike aktuale, Autori Hamdi Skeja vjen në këtë libër të rradhës të titulluar”FLAKËRIMA SHPIRTI “me një trinom plot kuptim, bukuri e realizëm( Komb –Dashuri –Shoqëri )që të rrëmben me ngjyrat e domethënien. Do ta përcaktoja poetin Hamdi Skeja –Poet Bashkëkohor që nëpërmjet të shkuarës projekton me largpamësi të ardhmen.Krijimete tij qëndrojnë në stadin eklektik të koncepteve,falë kjo;kombinimit të teorive e metodave të ndryshme ku poeti rivelon aftësi tëimagjinatës krijuese.Njëkohësisht falë edhe evolucionit të vetdijshëm që ia imponon vetes. Në poezitë që na propozon e prezanton në libër përshkruan në pjesën dominuese gjithë itinerarine jetës së tij.U dedikohet me shpirt figurave të afërta (familjes ), pa lënë pas personazhet që ikanë lënë shenjë në mëndje e zemër si(Dritëro Agolli ,Faik Konica ku dhe i çiton në krijim)
“ E tha, i madhi Agolli,/”Djathtas dreqër, majtas djaj”!/Politika Atdheun shkatërroi,/sy përlotur, mbytur në vaj!”
E më pas për Konicën
Një fjalë, që dhemb e tha Konica,/”T’keqen Shqipëria nga Shqipëtaret do ta ketë”./Trupi m’dridhet ,m’bëhet mornica-mornica,/kur shoh sot që është e vërtetë !
Vazhdon në “Toka ime “duke shkuar më tutje në histori me; (Migjeni , Pashko Vasa e Gjergj Kastrioti -Skënderbeu ).
“Çohu o Migjen, o poet i mjerimit,/çohu e shiko ç’bëhet sot!/Ka ardhur koha e shkatërrimit,/Nëna-Shqipëri, pa një të ZOT!”
Në poezinë “Vjell Vrerë”
………………
“Dua nga varri ta ngre të madhin Migjen,
t’më mësojë , këngët e mjerimit…!
Sot thënia e Pashko Vasës kurgjë s’vlen!
Ngrihu, o Skënderbe, është koha e shkatërrimit !

Ç’katandisje vendi im i shtrenjtë!
Në kufij,në tokë , në qiell …në nder!
Përbrenda kam një të madhe dhimbje…
Dhimbje që më bën të vjell vrerë…!”
I preokupuar nga problemet reale zhytet në to,identifikohet në to. Përmbledhja poetike është elaboruar duke u lëvizur nga brendia e tij dhe sjellë po ashtu pastër mendimin,pa shumë konxhuntura të kota. Në poezinë “Kandari “ shkruan:
“Kandari i jetës rëndon nga ana ime!/Mbushur me dhimbje e lot!/Zvarrë mundohem ta ndryshoj,/ç’zhgënjim!…Qënka e kot!”
Pra;nuk e ka përkthyer mendimin e tij në imazhe alusive që variojnë thelbin e një bote misterioze, ku me jetën bëhet pakt e pajtohet në sintezë poetike. Madje me buzëqeshje të pjekur e ironi në poezinë “Bisedova” shkruan për veten e tij në panik:
“Bisedova mbrëmë me vetveten gjatë,/e vetmja besnike që më shoqëron kudo.
Ç’do bëhet, e pyeta,/me plakjen time në kët’ botën plakë?
-Heshti pak, e më tha :“Ç’do bëhet s’e di;/
por sot për sot, si i të gjithë vrapo edhe ti ”!
Gjatë leximit ndeshim lirika që fluturojnë imagjinatës së tij si në:
NËPËR ËNDRRA DASHUROJMË!
“Kërkon të të vesh me petale trëndafili./
Zemër,këtë e kam veç si shprehi!
Unë, puthjet derdh mbi trupin e njomë,
ky është i imi “Çelës i mjaltimit”, në dashuri.”.
Përsa i përket personales të kuptohemi: Poeti këtu i përmbahet peripecive të tij në udhëtimin jetësor, çeshtjeve kombetare e kulturore e jo thashethemeve të sjella në letër në formë fletë-rrufeje o mllefeve personale siç ndodh rëndom. Madje për mesazhet e forta të temave tënatyrës së ndryshme që trajton, tregon një pregatitje e pjekuri artistike me nivel të lartë që qëndron pikërisht këtu; komunikim i qartë, paraqitje dinjitoze e aspak bajat a banal.
Autori nëpërmjet koshiencës së tij “ trasferon” fjalën në tonën koshiencë, duke na bërë thirrje të dëgjojmë zërin e NDËRGJEGJES.
Vendin kryesor në këtë libër, ku mund të quhet pjesa autobiografike, e ze biri i tij i adhuruar ALDO, të cilit i jep definicionin “Dashuri mbi dashuritë” “Bota ime “ I drejtohet birit jo vetëm me dashuri prindërore të pakufishme,por edhe me respekt njerëzor ku shkruan për të’ gjithmonë me gërma të mëdha.Nëse në varg të zakonshëm-( ty –bir…etj…)) shkruhen në minuskël ,për bimën e zemrës së tij i thekson me gërma të mëdha,i ka kryefjalënë çfarëdo pozicioni që mund t’i përkasin vargut. “Ty Biri Im,”
Dhimbshëm shkruan në “FORCË MË JEP BUZËQESHJA JOTE!
…
“Tavanët plasaritën prej lotit të kripur./Gjithësia e gjithçkaja ime,/humbet valëve kripore të lotëve të mi!
Ti, hedh vështrimin engjëllor ,/sikur thua:”Jam mirë babi”.
…
Forcë më jep buzëqeshja jote…/vetes ia them me pëshpërimë./Ndryshe do kisha ndërruar jetë!/Bota ime…mban Emrin tënd Biri im.”
Në : “TË PRES ME MALL”
Të pres…/O dritë e kaluar dritës,/o zjarr, o forca ime e jetës./Malli më zhuriti e pres./Të pres ty o imi diell i
shpresës.
Dhe më pas në :”PËR TY BIR”
Katër gërma Emri Yt,/Si hapësirë e pafund./Në lartësinë qiellore buzëqeshja jote me ngjit,/Bukuria jote s’ekzistonas në tokë as në qiell!/ASKUND.
A-Aroma ime
L-Lartësia ime
D-Dashuria ime
O-Oqean i dashurisë time

Në elegji për Motrën dhimbjen e pashlyeshme mundohet ta derdhë në vargje ,ta ktheje në art (shenjë fisnikërie -një nga virtytet e autorit)

MOTRËS
Një laps e letër në dorë kam sot,/për ty dridhshëm nis e shkruaj./Në sy po më shoqëron një lot./Oh Motër-shpirti, për ty sa shumë po vuaj.
—–
Kam mall O Motër thellë në zemër./Të skalitur e kam plagën në shpirt./Sot s’të thërras dot më në Emër/Askund nuk dëgjohet zëri yt.
—–
Sa herë në Familje jemi bashkuar,/duam për ty të flasim por asnjë nuk flet dot./Ikja jote shpirtin krejt na ka përvëluar,/të gjithë Luleborja jonë, për ty rrimë të mbytur në lot.
—–
Ndoshta je zemëruar me mua/që as në ëndrra nuk më vjen./Unë dhimbjen në vargje kam shkruar
por ti prap s’më shfaqesh në asnjë vend.
Ti ke shkuar në tjetër botë/e di që për ty s’ka më kthim./Do jetojmë jetën të mbytur në lot/por po të premtoj që ti;/do mbetesh “Gjithmonë Engjëlli ynë”!

Librit që fillimisht tëjep përshtypjen e një përmbledhjeje me lirika të temës –dashuri- (arsye kjo vendosja e tyre në faqet e para) në vazhdimësi nuk ka mungesë të gjykimeve të ashpra ndaj dinakërisë, dhunës, gënjeshtrës,shpifjes,mashtrimit, kriminalitetit. Dëshmon kështu edhe një herë që;edhe pse ende i ri në moshë,vëzhgon me kujdes e indinjimkritikalitetin e Kombit të tij. Me shikimin rreth e rrotull, realitetin e jetuar po vetë për një kohë të gjatë, autori e sollinë krijimete duke e pasqyruar atë në një reliev autentik.Këtë e gjejmë në shumë poezi por sidomos në:
“Ç’ORIENTIM NJERËZOR”
“Kam parë, historianë që përdhosin historinë,/nderin e kombit zhveshën lakuriq…/Kam parë bukëshkelur, që shajnë Shqipërinë,/xhepat mbushin e hyjnë në xhami dalin në kishë!
Kam parë ,eh sa kam parë./Kam parë aq shumë, sa veç shpirti ma di,/Gjithë këtë unë me pak fjalë, do ta quaja:/Të njerëzimit -Ç’orientim!”
Nëse do ta pyesja autorin –çfarë përbën modesti në fenomenologjinë e poezisë? Përgjigjen e gjej-po në poezinë me titull të sipërçituar :
…..
” Kam parë artista që mbahen për të parë,
s’di ku dreqin, talentin blejnë e vjedhin.
Kur podiumeve çmimet nxjerrin krenarë,
harrojnë që artin rëndë po e shkelin.
…..
I brengosur ,gati me frikë shpreh shqetësimin e tij për bashkimin evropian. Fillimi i udhëtimit në të e bën të shtrojë pyetje shumë domethënëse, para se të arrihet në mënyrë fatale në kohën ku gjithçka të jetëmekanike jo më shpirtërore. Para se gjithçka të trasformohet e makinarizuar nga makiavelizmat për spekulacion dhe jo e prirur nga vlerat humane. Këto pyetje të thjeshta në dukje por me vlera të padiskutueshme i shkruan në : ËNDRRA EVROPIANE… E FRIKSHME :
……….
“Po vallë frikën s’e mendojmë,/që do jemi të lidhur me zinxhirë?!“ e më pas vazhdon …
”a do recitohet “Poema e Mjerimit” si përhera?/E arta Penë e Migjenit a do jetë më gjallë?!
Përgjigje verbale poeti nuk gjen askund sepse janë pyetje që i përkasin koshiencës.Për këtë motiv strofën e fundit e mbyll me një përfundim-përgjigje(që sigurisht konfiguron edhe reaksionin real të tij e jo vetëm poetik)
“Nëqoftëse zinxhirë më s’do të kemi ,
e ç’thanë Agolli e Konica do të hidhen përtokë.
Nëse ende do të recitohet Migjeni,
atëhere po ;që lutem të hyjmë në Evropë.”
Pra, të jemi të vetëdijshëm thote poeti.Të jetojnë plotësisht gjendjen në konceptin më universal, mishëruar në një shoqëri, jo vetëm për shkak.
Libri është i përbërë edhe në poezi të ndara në aktesi “Lëmsh “ I- II- III …e deri ne XII, po ashtu “Bota ime “ nga- I- deri nëVIII,” “ Dashuria për femrën” nga I deri ne V. “Pije nje gotë” I,II . Shkruar me pjekuri ,nga një akt në tjetrin, nuk e ka humbur asnjëherë fillin e rrjedhshmërisë ( fillim-fund)
Aporia është gjithmonë e pranishme në “Flakërima Shpirti” si një manifestim i “kulturës së krizës”, ndërsa në autorin Hamdi Skeja si një hulumtim serioz dhe i rëndësishëm në shprehje komunikative -letrare. Duke qënë protagonist i realitetit të tij të dyfishtë,( jetuar në lëkurën e tij), e ka trasferuar atë në fletë të bardha: Herë me ngjyra të ndezura , herë me gjakftohtësi si një lojtar olimpik; herë në kulmin e dëshpërimit, por gjithmonë me një buzëqeshje të lehtë në buzë. Pena e tij jehon ,sa dëgjohet edhe majave më të larta. Po me atë forcë eksploron në thellësitë e qënies NJERI.Duke ndjekur gjurmët e një mendimi pozitiv hyn në skutat më të errta të shpirtrave njerëzorë.Shkruar në parametra të rregullt të stilit klasiko-modern,duke zgjedhur formën e dialogut, opera e tij intimësisht ndjek rrugën e ngushtë që të çon në ” i “dhe na tregon ndjenjat, impulset.Nëpërmjet penës përcjell të dhëna individuale, vlera kulturore, elementepërbërës të realitetit të jashtëm që karakterizojne librin . Pa dallime gjeografike poeti ndihet bir i tokës mëmë dhe i këndon Ploshtanit, ,Peshkopisë,Çamërisë,Kosovës.
Theksoj që ;kalkimi i penës në shumë tema problematike qëndron në arsyen e kontradiktave ndërmjet ndryshimit të universit.Ndërthurja ide- art e bën librin shumë interesant.Në gamën e gjerë të poezive poetin e gjejmë qëqan,qesh, dashuron,vuan, lënon plaget,bie :“S’mundem më,unë jam njeri,jo hekur. /Shpresa për t’jetuar vdiq që n’lindjen time, atëherë./Sepse jeta ,ka të vetin ligj./ Dikë e ngjit lart, dikë e hedh në humnerë!”… Megjithatë ngrihet në këmbë përsëri më i fortë.
I dhemb shpirti për kombin e tij,për çështjen kombëtare dhe si një luftëtar i paepur shprehet kështu në” LEHIN E LEHIN “
O Kombi im,me qenër varrmihësa!/Me të drejtën dhe lirinë e të shkruarit,/do të shkruaj epitafin e dhimbjes,për Kombin tim,/gjersa një ditë trupin të ma kafshojnë,/qentë-njerëz ,me tërbim!
Autori Hamdi Skeja nuk çensuron e nuk sublimon.Nuk zbukuron e nuk trasfiguron.Poezitë e tij kane elegji e përditshmëri ku jeta private me kronikën gërshetohen,duke hapur para lexuesit si në njëhartë gjeografike;arsenalin e tij poetik!